Αυτοεκτίμηση

Η αυτοεκτίμηση αναφέρεται στο πώς αντιλαμβανόμαστε, αξιολογούμε και αισθανόμαστε για τον εαυτό μας. Αποτελεί τον πυρήνα της ψυχικής μας υγείας, επηρεάζοντας τον τρόπο που σκεφτόμαστε, συμπεριφερόμαστε, παίρνουμε αποφάσεις και αντιμετωπίζουμε τις προκλήσεις στη ζωή μας.

Γιατί είναι σημαντική

Η αυτοεκτίμηση αφορά:

Αυτοαντίληψη: Πώς βλέπουμε τα δυνατά και αδύνατα σημεία μας.
Αυτοαποδοχή: Το να ‘αγκαλιάζουμε’ τον εαυτό μας όπως είμαστε, χωρίς αυστηρή κριτική.
Αυτοπεποίθηση: Η πίστη στις ικανότητές μας να επιτύχουμε στόχους.

Η υγιής αυτοεκτίμηση είναι το κλειδί για:

Ικανοποιητικές σχέσεις
Επαγγελματική επιτυχία
Ανθεκτικότητα απέναντι σε δυσκολίες
Ισορροπημένη ψυχική υγεία

Η χαμηλή αυτοεκτίμηση, από την άλλη, αποτελεί πολλές φορές μία από τις βασικές αιτίες

εμφάνισης άγχους και καταθλιπτικών συμπτωμάτων.
ανάπτυξης σκέψεων και συμπεριφορών που οδηγούν σε δυσκολίες στις σχέσεις ή και στη λήψη αποφάσεων (π.χ. αναποφασιστικότητα κ.α.)

Πώς διαμορφώνεται

Η αυτοεκτίμηση είναι μια εξαιρετικά περίπλοκη έννοια η οποία διαμορφώνεται ως μηχανισμός στον κάθε άνθρωπο από:

Κοινωνικές επιρροές: Μηνύματα που λαμβάνουμε από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης ή την κοινωνία γενικά.

Παιδικές εμπειρίες: Ο τρόπος που μας αντιμετώπιζαν οι γονείς, οι δάσκαλοι, οι συνομήλικοι και γενικά οι σημαντικοί άλλοι.

Εσωτερική φωνή: Οι σκέψεις και τα πιστεύω μας για τον εαυτό μας.

Συναισθηματική ρύθμιση: Ο τρόπος που ‘διδαχθήκαμε’ ως παιδιά να διαχειριζόμαστε κυρίως αρνητικά συναισθήματα, ερεθίσματα και εμπειρίες, κάτι που καθορίζει την ανθεκτικότητά μας ως ενήλικες.

Η αυτοεκτίμηση δεν είναι κάτι σταθερό – μπορεί να βελτιωθεί με προσπάθεια και εξάσκηση.

Ενδείξεις χαμηλής αυτοεκτίμησης

Τα σημάδια χαμηλής αυτοεκτίμησης εμφανίζονται από πολύ νωρίς στη ζωή του ατόμου που, μεγαλώνοντας, δεν είχε την κατάλληλη στήριξη και καθοδήγηση ώστε να έχει ψυχική ανθεκτικότητα στις προκλήσεις της ζωής.

Με προσεκτική παρατήρηση, μπορούμε, λοιπόν, να διαπιστώσουμε είτε στον εαυτό μας ή σε κάποιο άλλο αγαπημένο μας πρόσωπο (παιδί ή ενήλικα), τις ακόλουθες ενδείξεις χαμηλής αυτοεκτίμησης:

Υπερβολική αυτοκριτική

Φόβος αποτυχίας ή απόρριψης

Δυσκολία στο να διεκδικήσουμε τις ανάγκες μας

Αίσθημα αναξιότητας ή ανεπάρκειας

Ήδη από την παιδική ηλικία μπορούν να εμφανίζονται σημάδια χαμηλής αυτοεκτίμησης που είναι στην πραγματικότητα κοινά και στους ενήλικες, απλά εκφράζονται με διαφορετικό τρόπο.

Πώς μπορεί να βοηθήσει η θεραπεία

Η ενίσχυση της τραυματισμένης αυτοεκτίμησης είναι δυνατή μέσω της ψυχοθεραπείας και ειδικών παρεμβάσεων, που στόχο έχουν:

Αναγνώριση και αλλαγή αρνητικών σκέψεων για τον εαυτό μας.

Ενίσχυση της συναισθηματικής σταθερότητας μέσω της ρύθμισης της εγκεφαλικής δραστηριότητας, ειδικά σε περιπτώσεις που συμπτώματα άγχους και/ή κατάθλιψης έχουν γίνει μέρος του φαύλου κύκλου ενίσχυσης της χαμηλής αυτοεκτίμησης.